De vierde ronde van het onderzoek naar de effecten van de Corona pandemie op het Bossche gemeenschapsleven laat een positieve trend zien met hier en daar haken en ogen. Verschillende positieve ontwikkelingen zetten door, zoals dat dit najaar 77% van de organisaties hun continuïteit positief beoordeelt.
Onderzoekers Lucas Meijs, Ivo Geers en Jan de Rond: "Terugkijkend op het hele onderzoekstraject en de berichtgeving over het onderzoek, valt het optimisme en de positieve inslag op. In het najaar 2021 was het gemeenschapsleven veel optimistischer dan een half jaar daarvoor, ondanks dat bijna de helft van onze respondenten een daling van het inkomen verwachtte.
Dit onderzoek laat zien dat het gemeenschapsleven veerkrachtig is, organisaties niet zomaar op omvallen komen te staan en de wil om iets goeds te doen voor een ander niet snel verdwijnt. We kunnen erop vertrouwen dat het gemeenschapsleven opnieuw zal bloeien wanneer de ruimte daarvoor is.
Hoe het gemeenschapsleven zich ontwikkelt en welke kenmerken het heeft is vaak onderbelicht. Daarom raden wij aan om soortgelijk onderzoek minstens één keer per twee jaar uit te voeren. Een handleiding met de methodologie van dit onderzoek volgt, zodat geïnteresseerden in andere steden en regio’s het voor hun eigen gemeenschapsleven kunnen opzetten."
Veerkracht gemeenschapsleven 's-Hertogenbosch incl. evaluatie onderzoekstraject
Handleiding methodologie onderzoek
Vierde onderzoeksronde
Tijdens de vierde en laatste onderzoekronde van het Meldpunt Lokale Organisaties ’s-Hertogenbosch zijn zeer opvallende resultaten naar voren gekomen over de staat van het gemeenschapsleven van ’s-Hertogenbosch. Opvallend zijn het aanpassingsvermogen, de verwachtingen rondom medewerkers (vrijwilligers en personeel), klandizie, inkomsten, toekomstverwachtingen en het gebrek aan beschikbare kennis over het gemeenschapsleven.
Het werk aanpassen door Covid
Waar bij de vorige ronde in het voorjaar 2021 nog 58% van de ondervraagden zei het werk aan te passen aan Covid, is dat nu sterk gedaald naar 38%. Opvallend is dat 32% aangeeft dat dit niet nodig is, ten opzichte van 8% in maart (ronde 3). Het is mogelijk dat de versoepelingen van de afgelopen maanden, waaronder het loslaten van de anderhalve meter regel, het gewone reilen en zeilen van de goede doelen weer beter mogelijk heeft gemaakt. Vooral binnen de Sport en Buurt & Wijk sectoren is het minder nodig om aanpassingen te doen (40% zegt niet nodig). Binnen de Kunst & Cultuur sector dan weer relatief vaker nodig (slechts 20% zegt niet nodig).
Medewerkers
De verwachtingen over het vrijwilligersbestand zijn wederom positiever dan in de vorige ronde (maart 2021). Een ruime meerderheid (71%) verwacht dat het aantal vrijwilligers stabiel blijft of stijgt. De sectoren vertonen wel verschillen. Kunst & Cultuur en Sport zijn zeer positief, zo’n 80% verwacht hier stabiliteit of groei. Sociaal Maatschappelijk is iets minder positief, maar nog steeds verwacht een meerderheid stabiliteit of groei (60%). Binnen Buurt & Wijk is minder dan de helft hier zeker van (48%). Vooral de onzekerheid (antwoord: ‘weet ik niet’ gekozen) binnen deze sector is erg hoog in vergelijking met de rest.
Van de organisaties met betaalde medewerkers (35%), verwacht 77% dat het personeelsbestand stabiel blijft of zelfs stijgt. Hier verschillen de sectoren niet noemenswaardig veel van elkaar.
Klandizie
Voor het eerst tijdens dit onderzoek verwacht een meerderheid dat de klandizie stabiel blijft of zelfs zal stijgen. Alle sectoren waren niet eerder zo positief als in ronde 4. Vooral de Kunst & Cultuur en Sport sector springen eruit. Beide sectoren laten ongeveer een verdubbeling in het percentage respondenten zien die verwacht dat de klandizie stabiel blijft of stijgt. Hoewel dit een mooie ontwikkeling is, blijft het spannend.
Over het algemeen verwacht nog één derde een daling. Binnen de Kunst & Cultuur sector, die zo opvallend gestegen is, verwacht toch nog een meerderheid een daling van de klandizie.
Inkomsten
Over het algemeen verwacht bijna de helft dat het inkomen stabiel blijft of toeneemt (46%), maar dit verschilt weer sterk per sector. Kunst & Cultuur bijvoorbeeld, verwacht twee keer zo vaak een daling van het inkomen dan gemiddeld en zelfs ruim 11% verwacht een daling van meer dan 50%. Alleen bij Buurt & Wijk verwacht een kleine meerderheid (56%) dat de inkomsten stabiel blijven of stijgen. Hier mag ook gezegd worden dat de resultaten niet eerder zo positief waren.
Welke inkomsten zullen er dan naar verwachting dalen? Wat duidelijk naar voren komt is dat alle grote sectoren steeds vaker een daling van subsidiegelden verwachten. In ronde 4 bereikte dit een piek. Kunst & Cultuur en Sociaal Maatschappelijk verwachten het vaakst een daling (28% en 22%).
Kunst & Cultuur maakt zich het meest zorgen over verkoop/verhuur (43% verwacht een daling). Geen enkele sector maakt zich zo zorgen over één specifieke inkomstenbron als Kunst & Cultuur. Binnen de Sport sector zit de daling duidelijk in de hoek van contributies, sponsoring en verkoop/verhuur. Opvallend is hier dat zorgen om contributies wel sterk gedaald zijn, bijna gehalveerd zelfs (van 46% in ronde 3 naar 26% in ronde 4).
De Sociaal Maatschappelijke sector maakt zich met uitzondering van contributies ( daling van 13% naar 4%) evenveel zorgen over alle inkomstenbronnen (donaties, sponsoring, subsidies, verkoop/verhuur). Bij de Buurt & Wijk sector, zien we een opvallende daling bij zorgen over sponsoring, daling van 15% naar 4%.
Continuïteit / toekomst
In lijn met deze resultaten zijn ondervraagden ook positiever over hun continuïteit dan bij andere rondes. 77% zegt zeker te zijn dat zij zullen blijven voortbestaan. Dit is een opvallende stijging ten opzichte van ronde 3 (maart 2021), waarin slechts 62% hier zeker van was. 77% is ook de hoogste uitkomst van alle rondes tot nu toe.
Door puur naar de respondenten te kijken die antwoorden 100% zeker te zijn, laten we echter een belangrijke groep achterwegen die er wellicht zeer goed voor staat maar simpelweg voorzichtiger is. 95% van de respondenten geeft hun organisatie 80% of meer kans op overleven. Slechts 1,2 % ziet het echt somber in en geven zich minder dan 50% procent kans.
Vooral de Sport sector was opvallend positiever in de laatste ronde (september 2021). Waar in ronde 3 (maart 2021) nog een meerderheid aangaf niet zeker te zijn over hun voortbestaan, geeft in ronde 4 maar liefst 82% aan zeker te zijn van hun voortbestaan. Alleen de Sport sector was deze laatste ronde zo’n uitschieter. De andere sectoren waren wel positiever dan in maart 2021 (ronde 3), maar ronde 4 was niet per se de meest positieve ronde van het onderzoek.
Bewust blijven van problemen
Terugkijkend op het hele onderzoekstraject en de berichtgeving over het onderzoek, valt het optimisme en de positieve inslag op. In het najaar 2021 was het gemeenschapsleven veel optimistischer dan een half jaar daarvoor, ondanks dat bijna de helft van onze respondenten een daling van het inkomen verwachtte. De problemen die heersen zijn dus niet spontaan opgelost als er versoepelingen plaatsvinden. Wijst dat op dat men toch zwaardere tijden verwachtte? Zegt het iets over de maatregelen, de nasleep of allemaal? Dat is nog onduidelijk.
Gebrek aan beschikbare kennis
Het is opgevallen hoe weinig kennis er beschikbaar is over en onderzoek gedaan wordt naar het gemeenschapsleven, zowel in ‘s-Hertogenbosch als daarbuiten. Hoe het gemeenschapsleven zich ontwikkelt en welke kenmerken het heeft is vaak onderbelicht. Daarom wordt aangeraden om soortgelijk onderzoek minstens één keer per twee jaar uit te voeren. Een handleiding met de methodologie van dit onderzoek volgt, zodat geïnteresseerden in andere steden en regio’s het voor hun eigen gemeenschapsleven kunnen opzetten.
Als laatste valt op te merken dat de beeldvorming over het gemeenschapsleven, bijvoorbeeld in de media of onder beleidsmakers, vaak een zorgelijke inslag heeft, ook tijdens deze crisis. Echter, dit onderzoek laat zien dat het gemeenschapsleven veerkrachtig is, organisaties niet zomaar omvallen en de wil om iets goeds te doen voor een ander niet snel verdwijnt. We kunnen erop vertrouwen dat het gemeenschapsleven opnieuw zal bloeien wanneer de ruimte daarvoor is.
Gemeenschapsleven 's-Hertogenbosch tijdens coronacrisis 2020-2021
De verzamelde gegevens uit de vier onderzoeksrondes zijn in onderstaande documenten gerubriceerd, geanalyseerd, in vergelijkende grafieken verwerkt en van conclusies voorzien.
Gehele gemeenschapsleven 's-Hertogenbosch incl. evaluatie onderzoekstraject
Sectoren uitgelicht
Belangenbehartiging
Buurt & wijk
Kerk/levensbeschouwing
Kunst & cultuur
Milieu, natuur & dieren
Onderwijs & onderzoek
Recreatie
Sociaal & maatschappelijk
Sport
Zorg
Organisaties uit cursief weergegeven sectoren zijn opgenomen in de Lokale Goededoelengids 's-Hertogenbosch.
Vanwege het geringe aantal respondenten uit de sector internationale hulp/solidariteit kon hier geen analyse van gemaakt worden.
Meldpunt Lokale Organisaties 's-Hertogenbosch
Voor het meldpunt en het onderzoek werken Vrijwilligersnetwerk Galant, Erasmus Universiteit Rotterdam, S-PORT, Huis73, Mooi zo Goed zo en Goede Doelen ’s-Hertogenbosch samen.
Naast het onderzoek is een meldpunt ingesteld, waar stichtingen en verenigingen terecht kunnen met hun vragen en problemen. Het meldpunt is op werkdagen te bereiken via meldpunt@galant.nl of telefoonnummer 073-6156250.
Eerder verschenen berichten:
Veerkracht gemeenschapsleven is groot - 31 mei 2021
Zorgen én vertrouwen in vrijwilligers toegenomen - 22 april 2021
Felicitaties en complimenten - 10 november 2020
Veerkracht en zorgen in gemeenschapsleven - 27 oktober 2020
Zorgen, maar ook veerkracht - 9 juni 2020
Start Meldpunt Lokale Organisaties - 21 april 2020
